JOLANTA MARIA ŻURAWSKA

GAŁCZYŃSKI I MUZYKA

Od struktury melicznej, poprzez libretta do kompozytorskiej inspiracji.



We wstępie autorka pisze:

„Związki poezji z muzyką sięgają samych jej początków i jak twierdzi Dante w De vulgari eloquentia, II.4: «poesis… nihil aliud est quam fictio rethorica musicaque pointa». Formy poetyckie powstawały w nawiązaniu do struktur muzycznych i ściśle z nimi związane przejęły ich terminologię. […] Wraz z rozwojem gatunków literackich uzyskują one wprawdzie pełną autonomię jako struktury czysto metryczne, związek ten nie zostaje jednak przerwany, zaś w sposób zupełnie szczególny pojawia się w poezji XX wieku, kiedy struktury poetyckie zbliżają się ponownie do struktur muzycznych, a niektóre utwory zostają określane muzycznymi terminami.

Struktura muzyczna w poezji Gałczyńskiego jest więc powrotem do formy melicznej i wraz z pogłębianiem się wymiaru lirycznego zaczyna progresywnie dominować w jego utworach. Decydujący zwrot następuje zaraz po wojnie. W latach czterdziestych zarys oraz formy muzyczne poczynają coraz bardziej przenikać do jego poezji, zaś w ostatnich poematach struktura poetycka nabiera formalnego przebiegu kompozycji muzycznej.

Proces ten został przedstawiony w pierwszym rozdziale książki, rozdział drugi ukazuje jego fazę następną, czyli przejście do formy libretta muzycznego.

Rozdział ostatni natomiast przypomina utwory Gałczyńskiego, których walory muzyczne stały się inspiracją dla współczesnych mu kompozytorow polskich.”

SPIS ROZDZIAŁÓW

I. Struktura muzyczna poematów K.I. Gałczyńskiego

II. Libretta operowe K.I. Gałczyńskiego

III. Poematy K.I. Gałczyńskiego inspiracją dla kompozytorów polskich

DODATKI:

1. Egzemplarz reżyserski Orfeusza w piekle

2. Maszynopis niemieckiego przekładu Orfeusza w piekle

3. Jakub Offenbach, Orfeusz w piekle. Melodie z operetki z tekstem K.I. Gałczyńskiego

 

Okładka
Okładka

Na ostatniej stronie okładki Jan Krenz pisze:

Kochał muzykę; żył z nią na codzień. W jego pracowni wisiały instrumenty muzyczne, skrzypce i gitara. W jego słowniku integralną częścią była terminologia muzyczna. A na swoim z prostych desek, cudopłodnym stole wydawał na świat swe genialne dzieci, dary poezji i dary muzyki. Był w gronie poetów czymś więcej niż oni, był poetą-kompozytorem.[…]




JOLANTA MARIA ŻURAWSKA jest kierownikiem Katedry Języka i Literatury Polskiej na Neapolitańskim Uniwersytecie „L'Orientale”. Zajmuje się problemami krytyki literackiej oraz komparatystyki literatur polskiej, włoskiej i francuskiej w okresie odrodzenia, baroku i romantyzmu oraz polską liryką współczesną, w szczególności poezją K.I. Gałczyńskiego, któremo poświęciła obszerny esej monograficzny Poetyka Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (Annali IUO, t. II 1980) oraz Muzyczna struktura poematów K.I. Gałczyńskiego (w tomie „Dzieło i życie K.I. Gałczyńskiego”, pod red. A. Kulawika i J.S. Ossowskiego, Collegium Columbinum, Kraków 2005). Zainteresowanie librettami operowymi i ich historią w polskiej tradycji literackiej skierowały jej uwagę także na libretta K.I. Gałczyńskiego, czego owocem jest ta książka.